Schuttersverenigingen worden erg populair, al is dit niet direct iets waar de burgerelite aan meedoet; de verenigingen zijn vooral in de kerkdorpen en buitengebieden populair. De oudst bekende is het t kruisbooggezelschap Willem Tell, opgericht in 1864 in Oosterhout. Handboogschuttersgezelschap Vlijt en Volharding bestaat in ieder geval al in maart 1888. Scherpschuttersvereniging Sint-Jan, gevestigd bij de Gebroeders Van der Linden aan de haven, wordt in juli 1888 uit de schutterij gevormd. Op Vraggelen ontstaat dat jaar De Morgenster, een kruisboogschuttersgezelschap. In Den Hout floreert Scherpschuttersgezelschap Concordia, en in de Groenendijk het Kruisbooggezelschap De Avondster. In 1904 is op de Groenendijk sprake van een Kruisbooggezelschap Rust Verzamelt Nieuwe Kracht. Al deze schuttersverenigingen geven in de winter een of meer toneeluitvoeringen.